PRAWO

Autorem artykułu jest Kamil Flatow

Tymczasowe aresztowanie to najdotkliwszy spośród środków zapobiegawczych przewidzianych i dopuszczalnych przez polskie prawo. Za stosowanie tego środka w sposób nieuprawniony, osadzonemu przysługuje odszkodowanie na zasadzie art. 552 par. 4 k.p.k.

Warunkiem dochodzenie odszkodowania za stosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, jest stwierdzenie, że było ono "oczywiście niesłuszne". Pojęcie to nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane ustawowo, lecz wymaga interpretacji i stale podlega ocenie sądowej. Niewątpliwym jest zatem, że z "oczywiście niesłusznym" tymczasowym aresztowaniem mamy do czynienia w sytuacji, gdy osoba aresztowana, zostanie uniewinniona od zarzutów, będących podstawą stosowania środka zapobiegawczego. W takiej sytuacji przysługuje jej wniosek o przyznanie odszkodowania, który z całą pewnością zostanie uwzględniony, a ocenie sądowej podlegać będzie jedynie wysokość szkody poniesionej przez wnioskodawcę.

Przypadek uniewinnienia (analogicznie umorzenia postępowania), chociaż najbardziej klarowny, nie jest jednak jedynym, kiedy osadzony może dochodzić odszkodowania na zasadzie art. 552 par. 4 k.p.k. Można sobie bowiem wyobrazić sytuację, w której areszt został zastosowany w sposób rażąco naruszający przepisy ustawy karnej - procesowej, a w sytuacji, braku takiego naruszenia, brak byłoby podstaw stosowania najsurowszego środka przymusu. Wydaje się, że w takich sytuacjach, stosowanie art. 552 par. 4 również winno być zasadne. Może tu chodzić np. o sytuację stosowania aresztu wbrew dyspozycji przepisu art. 259 par. 1 pkt. 1 k.p.k., w sytuacji, gdy przesłanki wynikające z tego artykułu w danej sprawie wykazane były ponad wszelką wątpliwość, a nie zostały należycie rozpoznane przez organy procesowe.

Na zasadzie art. 552 par. 4 osoba tymczasowo aresztowana może dochodzić naprawienia zarówno szkody majątkowej, jaką poniosła w związku z niesłusznym pozbawieniem wolności, jak i naprawienia "krzywdy" - szkody niemajątkowej, na którą składają się m.in. cierpienia psychiczne i fizyczne wnioskodawcy.
Należy zwrócić uwagę na zmieniającą się praktykę sądową, tj. na stale rosnącą wysokość odszkodowań za niesłuszne tymczasowe aresztowanie, przyznawanych przez polskie sądy.

---
www.fhfkancelariaprawna.pl
Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl